Jedną z najczęściej wykorzystywanych form prowadzenia niewielkich przedsięwzięć gospodarczych przez dwie albo więcej osób jest spółka cywilna. Pomimo tego, że używa się sformułowania „spółka cywilna” to warto pamiętać, że w tym przypadku spółka nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, który może działać we własnym imieniu.
Spółka cywilna jest zwykłą umową, w której wspólnicy wyrażają wolę współpracy dla osiągnięcia jakiegoś wspólnego celu gospodarczego. Przy czym celu gospodarczego nie można utożsamiać tylko z celem zarobkowym, lecz powinien on być raczej wiązany z ogólnie rozumianym motywem racjonalnego wspólnego gospodarowania dążącego do osiągnięcia najlepszego efektu przy maksymalnej oszczędności środków.
O samej spółce cywilnej napisano mnóstwo książek, ja natomiast poniżej przedstawię 30 rzeczy, które o tej formie prowadzenia działalności warto wiedzieć.
- Spółkę mogą zawiązać co najmniej 2 osoby, przy czym mogą to być zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne.
- Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem, ale jedynie dla celów dowodowych (ad probationem) a nie pod rygorem nieważności (ad solemnitatem). Istnieją jednak pewne odstępstwa od tej zasady:
- w przypadku wnoszenia do spółki aportu w postaci nieruchomości wymagana jest ad solemnitatem forma aktu notarialnego (wyjątek w tym zakresie dotyczy przypadku, gdy przedmiotem wkładu do spółki cywilnej, której wyłącznymi wspólnikami są małżonkowie, pomiędzy którymi istnieje majątkowa wspólność ustawowa, jest nieruchomość wchodząca w skład ich majątku wspólnego).
- w przypadku wnoszenia do spółki aportu w postaci przedsiębiorstwa (nieobejmującego nieruchomości) wymagana będzie forma pisemna z notarialnie poświadczonymi podpisami stron pod rygorem nieważności.
- Wkładem wspólnika do spółki może być świadczenie usług, przez co należy rozumieć wykonywanie stałych, jednorazowych albo okazjonalnych czynności na rzecz spółki, które to mają na celu albo przysporzenie spółce korzyści albo mają doprowadzić do obniżenia kosztów.
- Jeżeli wspólnik wniósł do spółki własność rzeczy to za jej wady odpowiada w sposób odpowiedni jak sprzedawca, ale jeżeli wniósł rzeczy jedynie do używania wówczas odpowiada w sposób odpowiedni jak wynajmujący.
- Jeżeli wspólnikami będą osoby fizyczne to koniecznym jest zarejestrowanie się każdego wspólnika osobno w ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG).
- Spółka cywilna ma własny numer NIP i REGON, przy czym podatnikiem podatku dochodowego są poszczególni wspólnicy.
- Płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne może być albo spółka albo każdy ze wspólników z osobna.
- Spółka cywilna, która zatrudnia pracowników pod własną firmą może być uznana na gruncie przepisów kodeksu pracy za pracodawcę.
- Spółka cywilna jest płatnikiem VAT i dlatego wymagane jest jej zarejestrowanie przed dokonaniem pierwszej czynności opodatkowanej (VAT-R).
- W nazwie spółki konieczne jest ujawnienie nazwisk wspólników. W związku z tym warto pamiętać, że spółka cywilna, której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne powinna umieszczać na wystawianych fakturach sprzedaży imiona i nazwiska wszystkich wspólników spółki, przy czym oprócz tych danych na wystawionej fakturze może być zawarta również nazwa lub nazwa skrócona spółki.
- Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania solidarnie, co oznacza że wierzyciel będzie mógł sam podjąć decyzję czy chce skierować egzekucję przeciwko wszystkim dłużnikom łącznie, czy też tylko przeciwko kilku z nich, albo zdecyduje, że egzekwować swoją wierzytelność będzie tylko od jednego najbardziej majętnego wspólnika. Warto pamiętać, że odpowiedzialność solidarna dotyczy również zobowiązań podatkowych.
- Wspólnicy mogą w umowie spółki cywilnej uregulować kwestie regresu, tj. w jakim zakresie wspólnik z którego majątku przeprowadzono egzekucję może dochodzić zwrotu części wyegzekwowanej kwoty od pozostałych wspólników.
- W pozwie przeciwko spółce cywilnej należy podać jako pozwanych wszystkich wspólników.
- Aby móc przeprowadzić egzekucję komorniczą trzeba uzyskać tytułu egzekucyjny przeciwko wszystkim wspólnikom.
- Obowiązkiem każdego wspólnika jest prowadzenie spraw spółki w związku z tym nie może on żądać z tego tytułu wynagrodzenia, chyba że w umowie strony postanowią inaczej.
- W umowie spółki można zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach, ale nie można żadnego wspólnika wyłączyć od udziału w zyskach (może postanowić, że będzie to nawet 1 %).
- Wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki, chyba że spółka została zawarta na czas dłuższy niż jeden rok obrachunkowy – w takiej sytuacji wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków także z końcem każdego roku obrachunkowego. Warto jednak pamiętać, że wspólnicy w umowie mogą powyższe uregulować odmiennie i postanowić, że zysk będzie wypłacany np. co tydzień, miesiąc, kwartał.
- Zawarcie umowy spółki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych według stawki 0,5 % wartości wkładów wniesionych do majątku spółki. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i powinien być zapłacony w ciągu 14 dni od dokonania tej czynności.
- Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i powinien być zapłacony w ciągu 14 dni od dokonania tej czynności. Podstawę opodatkowania stanowi wartość wkładów powiększających majątek spółki.
- Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega pożyczka udzielona spółce przez wspólnika. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i powinien być zapłacony w ciągu 14 dni od dokonania tej czynności. Podstawę opodatkowania stanowi kwota pożyczki.
- Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i powinien być zapłacony w ciągu 14 dni od dokonania tej czynności. Podstawę opodatkowania stanowi roczna wartość nieodpłatnego używania, którą przyjmuje się w wysokości 4 % wartości rynkowej rzeczy albo prawa majątkowego oddanego do nieodpłatnego używania.
- Nie jest dopuszczalne, aby część wspólników spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych objęta była ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej, a część korzystała z zasad ogólnych lub podatku liniowego.
- Możliwe jest, aby część wspólników spółki cywilnej opłacała podatek dochodowy na zasadach ogólnych na podstawie skali podatkowej, a niektórzy według stawki liniowej 19 %.
- Żeby wyliczyć dochody poszczególnych wspólników wpierw trzeba ustalić cały dochód spółki, następnie jest on dzielony między wspólników proporcjonalnie do ich udziału w zyskach. Podobnie proporcjonalnie ustala się koszty uzyskania przychodów u wspólników spółki cywilnej.
- W przypadku wniesienia do spółki nieruchomości, albo nabycia jej do spółki to tak naprawdę nie spółka cywilna jest jej właścicielem, ale wspólnicy stają się współwłaścicielami i w związku to oni odpowiedzialni są za regulowanie podatku od nieruchomości i to solidarnie.
- W przypadku spółki zawartej na czas oznaczony wspólnik może z niej wystąpić jedynie z ważnych powodów. Natomiast przy umowie zawartej na czas nieoznaczony może on wystąpić ze spółki wypowiadając swój udział na 3 miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. W ramach ciekawostki warto wskazać, że ważne powody to przykładowo:
- utrata zdolności do pracy,
- zmiana miejsca zamieszkania,
- brak wzajemnego zaufania pomiędzy wspólnikami.
- Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, a także wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie, a w braku takiego oznaczenia – wartość, jaką wkład ten miał w chwili wniesienia.
- Nie podlega zwrotowi wspólnikowi występującemu ze spółki wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.
- Jeżeli zrealizowano cel dla którego powołano spółkę cywilną i mimo to dalej jest ona prowadzona to przyjmuje się, że została ona przedłużona na czas nieoznaczony.
- Spółka cywilna nie ma zdolności upadłościowej, a zatem nie może być postawiona w stan upadłości. Taką zdolność posiadają natomiast wspólnicy i w sytuacji ogłoszenia upadłości wspólnika spółka ulega rozwiązaniu.
zdjęcie:
Author: University of Salford / photo on flickr
License: Attribution License
