W ostatnim poście opisano 30 kwestii, które warto wiedzieć o spółce cywilnej, teraz przyszedł czas na kolejną spółkę, która jest stosunkowo dogodną i elastyczną formą prowadzenia działalności gospodarczej, choćby dlatego, że strony mają znaczną swobodę w kształtowaniu postanowień umowy spółki. Można dzięki temu wiele zyskać, ale równocześnie można też narazić się na sporo nieścisłości oraz doprowadzić do nieporozumień jeżeli umowa będzie błędnie sformułowana.
W ramach ciekawostki można podać, że według danych GUS na koniec 2011 r. liczba spółek jawnych w Polsce wynosi 32 390.
Mając już wstęp za sobą, poniżej prezentuję nie 30 ale 35 rzeczy, które warto wiedzieć o spółce jawnej:
1. Spółka ta co prawda nie ma osobowości prawnej w odróżnieniu osób prawnych, ale mimo to jako spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa (np. może być właścicielem nieruchomości, samochodu), zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
- z tego wynika m.in. że stroną umowy nie są wspólnicy ale sama spółka, a więc jeżeli spółka jest czyimś wierzycielem to ona pozywa a nie wspólnicy.
2. Jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a działalność przez nią prowadzona może mieć charakter tak zarobkowy jak i niezarobkowy (np. naukowo-badawczy).
3. Jeżeli okaże się, że majątek spółki nie wystarcza na pokrycie długów to odpowiedzialność za nie w takim momencie ponoszą wspólnicy bez ograniczeń całym swoim majątkiem.
4. Odpowiedzialność wspólników istnieje już od powstania zobowiązania spółki, przy czym możliwość zaspokojenia wierzytelności z majątku wspólnika jest przesunięta w czasie do momentu bezskutecznej egzekucji z majątku spółki.
- możliwe jest złożenie do sądu pozwu przeciwko wspólnikom jeszcze przed tym gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
5. Wspólnik pozwany z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania spółki może przedstawić wierzycielowi zarzuty przysługujące spółce wobec wierzyciela.
6. Dłużnik spółki nie może przedstawić spółce do potrącenia wierzytelności, które przysługują mu względem jednego ze wspólników.
7. Przed wpisem spółki do KRS za zobowiązania (np. koszt najmu, koszt materiałów do produkcji) solidarną odpowiedzialność ponoszą osoby które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu ale przed wpisaniem do rejestru.
8. Osoby przystępujące do spółki odpowiadają też za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przystąpienia.
9. Wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie gdy był wspólnikiem.
10. Firma spółki powinna zawierać nazwiska bądź nazwy wszystkich wspólników, ale dopuszczalne jest też wykorzystanie nazwiska lub nazwy jednego wspólnika albo tylko kilku (np. Jan Kowalski i spółka sp.j.)
11. Umowa spółki wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, a zmiana jej postanowień wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej.
12. Każdy wspólnik spółki jawnej ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki do rejestru, ale nie jest konieczne, by zgłoszenia dokonali łącznie wszyscy wspólnicy.
- sądem właściwym będzie sąd rejonowy właściwy ze względu na siedzibę spółki.
13. Wniosek o wpisanie spółki jawnej do rejestru składa się na urzędowym formularzu KRS-W1, który powinien być poprawnie i czytelnie, a także zgodnie z umową spółki, wypełniony. Do wniosku należy także dołączyć formularze załączników:
- KRS-WB określający dane wspólników,
- KRS-WM klasyfikujący przedmiot działalności spółki,
- KRS-WK wskazujący wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki,
- inne, gdy wynika to z dodatkowych okoliczności takich jak, na przykład utworzenie oddziałów spółki, powołanie prokurentów itd.
14. Do zgłoszenia spółki należy dołączyć złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.
15. Koszt uzyskania wpisu w rejestrze to 600 zł (500 zł tytułem opłaty sądowej oraz 100 zł za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).
16. Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników, przy czym wynagrodzenie wspólnika jeśli zostało przewidziane nie może być kosztem uzyskania przychodów.
17. Współmałżonek wspólnika może żądać wpisania do KRS wzmianki o istnieniu tzw. intercyzy, czyli umowy dotyczącej stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami.
18. Spółka jawna może lecz nie musi powstać w wyniku przekształcenia spółki cywilnej:
- o ile zadecydują o tym jednomyślnie wszyscy wspólnicy spółki cywilnej,
- procedura jest uproszczona, ponieważ jej wymogi sprowadzają się do konieczności dostosowania umowy spółki do przepisów o umowie spółki jawnej oraz uzyskania wpisu w KRS,
- dostosowanie umowy spółki cywilnej polegać może na zawarciu aneksu lub sporządzeniu odrębnej umowy,
- przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników,
- przekształcenie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli wynikiem transformacji jest zwiększenie majątku spółki. Wówczas przekształcenie podlega PCC jako zmiana umowy spółki.
19. Nie ma określonej minimalnej wartości kapitału jaką potrzebuje spółka dla zarejestrowania.
20. Wkładem może być wszystko co przedstawia dla spółka jakąś dającą się wycenić wartość (np. można przenieść własność nieruchomości na spółkę, można udostępnić do używania samochód na potrzeby prowadzenia działalności spółki, można zobowiązać się do świadczenia usług na rzecz spółki choćby w zakresie obsługi prawnej).
21. Udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu, przy czym jeżeli inaczej nie postanowiono w umowie, to bez względu na rodzaj i wartość wkładu każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach oraz uczestniczy w stratach spółki.
22. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego.
23. Zysk spółki przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziałów wspólników, jeśli w wyniku poniesionej przez spółkę wcześniej straty majątek został uszczuplony.
24. Wspólnik ma prawo corocznie żądać wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, nawet kiedy spółka poniosła stratę.
25. Zmniejszenie udziału kapitałowego wymaga zgody pozostałych wspólników.
26. Wspólnik zobowiązany jest powstrzymywać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki, a zatem bez zgody nie może np. nie może być wspólnikiem w innej spółce konkurencyjnej, nie może być doradcą w innej spółce konkurencyjnej.
27. Każdy wspólnik ma prawo żądać wydania spółce jawnej korzyści jakie osiągnął wspólnik naruszający zakaz konkurencji lub naprawienia wyrządzonej szkody.
- istotne jest to, że roszczenie z tego tytułu przedawnia się z upływem 6 miesięcy od dnia, gdy wszyscy pozostali wspólnicy dowiedzieli się o naruszeniu zakazu, nie później jednak niż z upływem 3 lat.
28. Podatnikiem podatku dochodowego są wspólnicy a nie spółka.
- wspólnicy mogą być opodatkowani podatkiem dochodowym od osób fizycznych (na zasadach ogólnych albo liniowo albo ryczałtowo) albo podatkiem dochodowym od osób prawnych .
- jeżeli wszyscy wspólnicy są opodatkowani w formie ryczałtu to dla spółki jawnej prowadzona jest jednak ewidencja przychodów.
29. Księgowość pełna (według ustawy o rachunkowości) bądź uproszczona (podatkowa księga przychodów i rozchodów) prowadzona jest dla spółki a nie wspólników.
30. W zakresie podatku od towarów i usług (VAT) podatnikiem jest spółka.
31. Jeśli spółkę zawarto na czas nieoznaczony wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego.
32. W razie wystąpienia wspólnika ze spółki wartość udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobierców oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki. Jako dzień bilansowy należy przyjąć:
- w przypadku wypowiedzenia – ostatni dzień roku obrotowego w którym upłynął termin wypowiedzenia,
- w przypadku śmierci wspólnika – dzień śmierci,
- w przypadku ogłoszenia upadłości – dzień ogłoszenia upadłości,
- w przypadku wyłączenia na mocy prawomocnego orzeczenia sądu – dzień wniesienia pozwu.
33. Wspólnik występujący albo spadkobierca wspólnika uczestniczą w zyskach i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych, nie mają jednak wpływu na ich prowadzenie, ale mogą żądać wyjaśnień, rachunków oraz podziału zysku i strat z końcem każdego roku obrotowego.
34. Spółka jawna ma zdolność upadłościową i układową.
35. Jeżeli zostanie wyznaczony likwidator spółki to tylko on od tego momentu związany jest zakazem konkurencji. Likwidator powinien zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek, a nowe interesy mogą być podejmowane tylko wtedy, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku.
zdjęcie
Author: Lars Plougmann / photo on flickr
License: Attribution-ShareAlike License